Ruimtelijke kwaliteit in de 12 provincies
|
|
Provincies spelen een belangrijke rol bij de vormgeving van de kwaliteit van ruimtelijke ontwikkelingen en daarmee van de kwaliteit van natuur en landschap. Dat deden ze al, maar sinds de decentralisatie en het loslaten van ruimtelijke ordening op nationaal niveau is hun rol groter geworden. En die zal alleen maar verder toenemen onder de nieuwe Omgevingswet, die na 2020 in werking treedt, en door de grote transities die het landschap grondig zullen veranderen.
De provincies ontwikkelen - elk op eigen wijze – beleid en instrumenten om ruimtelijke kwaliteit vorm en inhoud te geven. Er zijn overeenkomsten en verschillen in werkwijze, maar een overzicht ontbrak tot nu toe. Een belangrijke vraag is of de provincies met het huidige beleid en instrumentarium ook de grote opgaven die de transities met zich mee brengen aan kunnen. In de artikelen die hieronder digitaal verzameld zijn uit het themanummer van het tijdschrift LANDSCHAP, wordt de stand van zaken opgemaakt.
|
|
Omgevingskwaliteit als provinciale missie
Trefwoorden: Ruimtelijke kwaliteit, landschap, decentralisatie, juridisering, integriteit
In de afgelopen eeuw is de rijksoverheid zich steeds nadrukkelijker met de inrichting van Nederland en de kwaliteit van ruimte, natuur en landschap gaan bemoeien. Aan die ontwikkeling is in het afgelopen decennium een eind gekomen. En het ruimtelijke beleid is grotendeels gedecentraliseerd naar de provincies. In dit artikel schetsen we een aantal processen die deze omslag hebben ingeleid en reflecteren we op de gevolgen hiervan voor het sturen op landschappelijke kwaliteit via ruimtelijke ordening.
|
|
|
|
Beeld NOHNIK. Ringpark-studie Paul Roncken. Er zijn steeds meer microbrouwerijen te vinden in de groenmetropool Utrecht. Voor de productie van bier en cider zijn naast goed (bron)water graanvelden, fruitgaarden, hopvelden en kruidrijke graslanden nodig. Een culinaire route die ook de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie met elkaar verbindt kan dit Lekkere Landschap beter beleefbaar maken.
|
|
Ruimtelijke kwaliteit voor het landschap
Overeenkomsten en verschillen in provinciaal instrumentarium
Marieke Berkers
pdf artikel Ruimtelijke kwaliteit voor het Landschap
Trefwoorden: Provinciaal instrumentarium, ruimtelijke kwaliteit, werk in uitvoering
De afgelopen jaren heeft de rijksoverheid het ruimtelijke ordeningsbeleid voor het grootste deel overgedragen aan de provincies. En participatie – burgers die zich inzetten voor de eigen leefomgeving – is belangrijker geworden. Beide ontwikkelingen nopen tot een andere manier van werken: van controleren naar stimuleren van kwaliteit, van sectoraal naar integraal werken en van sturend naar co-creatief en participatief. Hoe pakken de provincies dat aan? Hoe borgen zij de kwaliteit van (ontwikkelingen in) het landschap?
|
|
|
|
Foto: Wim Boon, Kinderdijk. Voldoet het huidige provinciale kwaliteitsinstrumentarium voor de grotere opgaven, zoals de inpassing van nieuwe windmolenparken?
|
|
Een ronde langs de provincies
Marieke Berkers (tekst) en Jorris Verboon (infographics)
Elke provincie heeft beleid ontwikkeld voor de omgevingskwaliteit. Volgens eigen recept, want wat in Groningen past, hoeft nog niet in Limburg te werken. Logisch, maar daardoor ontbreekt wel het overzicht. Zelfs de meest betrokken ambtenaren weten niet goed wat er buiten hun eigen provincie speelt op dit terrein. Dit artikel probeert die leemte op te vullen en geeft in woord en beeld een eerste overzicht van wat de provincies nu ontwikkeld hebben voor de omgevingskwaliteit.
|
|
Op pad met Annette Harberink
op Keizersrande
Stoffeerder van het landschap
Raoul Beunen en Barend Hazeleger
De landbouw moet en kan anders. Met die idealistische instelling belandde Annette Harberink op de landbouwschool en later op een bedrijf in de uiterwaarden bij Deventer. Keizersrande is vormgegeven als een hedendaags landgoed waarop geleefd en gewerkt wordt. En daarbij ging af en toe ook wel wat mis. De essentie van boeren volgens Annette Harberink is een onderzoekende houding. “Je blijven afvragen wat het optimale bedrijfssysteem is in samenhang met wat je aantreft: bodem, water, natuur.”
|
|
|
|
Annette Harberink
|
|
Of? Waar? Hoe?
Rondetafelgesprek ruimtelijke kwaliteit in de praktijk
Kwaliteitsbeleid, provinciaal instrumentarium ruimtelijke kwaliteit, beleidshardheid Op 27 september spraken provinciemedewerkers met ruimtelijke kwaliteitsbeleid in hun takenpakket en een tweetal provinciale adviseurs ruimtelijke kwaliteit met elkaar over het werken met het kwaliteitsinstrumentarium zoals beschreven in Berkers (dit nummer). Drie vragen stonden centraal: wat werkt wel en wat werkt niet? Is het kwaliteitsbeleid ‘hard’ genoeg? Welke opgaven zijn met het kwaliteitsinstrumentarium te bedienen en welke niet?
|
|
|
|
Foto: Harm Veenenbos. Deelnemers aan het rondetafelgesprek, v.l.n.r. Hilde Kloosterziel, Harry Stoffer, Elbert van der Linden, Francien van Soest, Anne van Kuijk, Marieke Berkers, Jandirk Hoekstra, Herman van Steenwijk, Carola Berkelaar en Sacha Maarschall plus de fotograaf.
|
|
De provincie als innovator
Trefwoorden: Transities, ruimtelijke kwaliteit, participatie, Omgevingswet
Zal Nederland in 2050 nog lijken op het Nederland van nu? In veel opzichten waarschijnlijk niet. Tegen die tijd zal Nederland de energietransitie achter de rug hebben en hernieuwbare energie opwekken waar het maar kan. Ons land heeft zich aan de klimaatverandering aangepast. En er zullen nieuwe woon- en werkomgevingen zijn ontstaan. Hoe kunnen de provincies zorgen dat deze veranderingen en opgaven kwalitatief goed vorm krijgen en hoe betrekken zij initiatiefnemers, bewoners en gebruikers daarbij?
|
|
|
|
Foto: Ben Vulkers. Het Reevediep is een nieuwe, watervoerende hoogwatergeul die momenteel ten zuiden van Kampen aangelegd wordt. Het is onderdeel van een gebiedsontwikkeling die ook natuur, wonen en recreëren omvat.
|
|
|
|
|
